مبلمان در دوره های پیشین
ژاکوبی
ژاکوبی یک سبک مبلمان انگلیسی است که در فاصله سال های 1603 تا 1688 شکل گرفته است صندلی بلوطی با پشتی بلند
و با پایه های کنده کاری شده ظریف و تشکچه با پوشش مخمل اسپانیایی معرف کلیه تناسب ها و خطوط این نوع مبلمان است.
پدید آمد در این سبک شکوه سبک و Stewart Style از تشکچه نرم مبلمان ژاکوبی اولیه، مبلمان با پوشش پارچه سبک استوارت
. ظرافت فوق العاده کار نتیجه پیشرفت های درودگری بود به نام گرین لینگ گینبز
ملکه آن
در عصر ملکه آن مبلمان خانگی از مشخصات و خصوصیات کنده کاری که معرف سبک های گذشته بود فاصله گرفت. این سبک
اولین نوع مبلمان در انگلستان بود که در آن ترکیب توامان زیبایی و راحتی مطرح بود. دسته های صندلی و پشتی های آن
مناسب با بدن انحنای داده شده بود، روکش های پارچه ای جای کنده کاری را گرفت و پایه های پنجه شیری خطوط منحنی و نیز
گوشه های گرد شده در این سبک پدیدار و چوب بیست پایه های صندلی ناپدید شدند. پشتی های مجلل و مرتفع سبک های
قبلی به ارتفاع کوتاه تری نزاع پیدا کردند. در این دوره بود که برای اولین بار در انگلستان از چوب ماهاگونی استفاده شد. صندلی
های سبک ملکه آن، پشتی های تو رفته یا صاف داشته و صندلی روکش پارچه ای داشته و غالباً قابل برداشتن از روی صندلی
بوده است.
چیپندل
1750 سرآمد کابینت سازهای لندن بود با ورود ماهاگونی به صحنه حرفه درودگری، چینپدل – توماس چینپدل در فاصله 1775
مبادرت به تهیه طرح هایی نمود که اختصاصاً با این چوب جدید انطباق داشتند در کار خود منحصراً به کنده کاری های ظریف تکیه
کرده و از منبت کاری پرهیز می نمود. پایه های کروی و پنجه های موجود در جرح های اولیه وی در طرح های بعدی کنار گذاشته
شده و در عوض از پایه های راست در کارهای بعدی استفاده گردید.
رابرت آدام
رابرت آدام، معمار تعداد زیادی از قصرها و خانه های باشکوه لندن بود. در سبک وی نفوذ گنجینه های کلاسیک را که در پمپی
حفاری گردیدند منعکس است. صندلی های رابرت آدام تنوع فوق العاده ای را داشته است
ولی شاید بتوان صندلی با پشتی بیضوی را نمونه بارز این سبک دانست. ارتفاع این صندلی ها برای حفظ کنتراست بین پانل
های عمودی و پنجره های بلند معماری وی کوتاه گرفته می شد.
جرج هپل وایت
هپل وایت، یک کابینت ساز بادید عملی قوی بود که کارهای خود را ابتدا به سبک آدام ساخت. بعدها صندلی با پشت بیضوی و
سپری سبک آدام را اصلاح و تکمیل نمود. این صندلی جدید با طرح شاخه گندمی و دکوراسیون باز، نمونه ای از طرح شیک و
سبک طرح های زیبا و فوق العاده متقارن وی بود هپل وایت معتقد بود که زیبایی خط در انحنای آن است و به همین دلیل از طرح
های با خط مستقیم پرهیزمی نمود. او به چوب ماهاگونی و خصوصیت مقاوم آن که به کمک آن می توانست کارهای سبک وزنی
بسازد عشق می ورزید. در کارهای خود برای پیدایش سایه روشن مشخص تر در قسمت های کنده کاری شده از جلای روشن
به وسیله همسرش (آلیس) استفاده می کرد. کتاب راهنمای کابینت ساز و دوزندگان مبل طبع گردید.
توماس شراتون
شراتون یکی از مهم ترین طراحان مبلمان در نیمه دوم قرن 18 محسوب می گردد و با اینکه خود مبل ساز بود احتمالاً هرگز یکی
از طرح های خود را نساخت. بیشتر صندلی های وی ظاهری با ظرافت زنانه داشتند ولی به علت دانش مبل سازی وی همه آن
ها از استحکام قابل ملاحظه ای برخوردار بودند. شراتون فسمتی از اطلاعات خود را از سبک فرانسوی لوئی شانزدهم به عاریت
گرفت ولی نفوذ آن بر روی طرح، فوق العاده بود. کتاب ترسیمی کابینت سازها و مبل سازها در سال 1793 چاپ شد. در این زمان
ماهاگونی به نفع چوب اقاقیا و چوب مخطط و چوب لاله درختی امریکایی، کنار گذاشته شد.
دوره لویی پانزدهم
که یک شاخص مبل دوره لوئی چهاردهم، کنده کاری ها و خطوط متقارن پیچیده ای بود آندره شارل بول
هنرمند جهانی در حرفه درودگری محسوب می گردید. سبکی با دکوراسیون گران قیمت ابداع کرد. مبلمان این دوره، حجیم و
سنگین بودند. در دوره لوئی پانزدهم زندگی درباری در نهایت شکوه و جلال بود. مبلمان در اواخر این دوره، دکوراسیون بیش از
حدی را داشته ولی نسبت به مبلمان اوائل دوره کوچک تر و راحت تر بوده است.
در طرح لوئی شانزدهم از هنر هنرمندان گذشته استفاده شد و به کار زیبایی و سادگی بیشتری داده شد. در این دوره خطوط
بود. راست جای سبک های کنده کاری شده شلوغ را گرفتند طراح مشهور، دو امپراطور آخر این دوره، جی ریزنر
طرح های رمی که در معماری فرانسه به کار می رفتند بر روی طراحی مبلمان این دوره نیز تأثیر گذارده است.
دانکن فایف
دانکن فایف در اسکاتلند به دنیا آمد ولی اولین طراح مشهور مبلمان در امریکا گردید. در کارهای اولیه وی نفوذ سبک های آدام و
سبک شراتون منعکس است. در طرح های فایف،تعادل، استقامت ساختمانی و جنبه های اقتصادی پیش بینی شده است.
مشخصات بارز طرح های وی عبارتند از استفاده از شکل چنگ به عنوان پشتی، کنده کاری های تو رفته و برآمده ی استوانه ای و
روی پایه ها و دسته ها، پایه های پنجره ای برنجی و کنده کاری های برگی و تکه ی بارز دیگر در سبک وی را می توان انحنای رو
به خارج پایه های صندلی ها و میزها دانست.
مبل های مدرن
پس از جنگ جهانی دوم، طراحان مبلمان با مطالعه و بررسی کار روی سبک های گذشته توانستند از نقطه نظر هنری و کار روی
چوب های متعدد و مفاهیم کاربردی آن ها، طرح های زیبایی بیافرینند که تداوم این امر در مبلمان های امروزی همچنان ادامه
دارد.
اشرافیت فرانسه، هنر دکوراسیون و مبلمان را به اوج شکوفایی رساند و در طی 500 سال شاهکارهای جاودانه ای به جهان عرضه کرد
در طول پنج قرن هنر دکوراسیون و مبلمان
هیچگاه ییا تغییر شکل ناگهانی نداشته است، هر سبک پیش درآمدی است برای سبک
بعدی و ادامه آنچه که بطور کلی در سبک های دکوراسیون اروپایی به چشم می
خورد و دقت آمیخته به وسواس کارگران در به وجود آوردن گوشه ها و ریزه
کاریهای مختلف است. طراحان و کارگران مبل ساز در ضمن سعی داشته اند که زیبایی و هماهنگی را نیز به هم آمیزند.
واضح
است که این گروه کثیر به وسیله عده زیادی مشتری هنردوست و ثروتمند که
تعدادشان در قرون گذشته اروپا زیاد بوده است، تشویق شده اند، به همین علت
است که هنر دکوراسیون و مبلمان در اروپا این چنین شکفته شده است و کشورهای مختلف بویژه فرانسه از این نظر صاحب سبک شناخته شده اند.
برای شروع طبقه بندی سبک های مبلمان و دکوراسیون اروپا باید قرون وسطی را به عنوان نخستین دوره انتخاب کرد و به ترتیب پیش رفت.
قرون وسطی: از قرون وسطی مبلمان
زیادی در دست نیست، مبلهای هنری و وسایل زندگی ارزشمند گرانقیمت در قرون
وسطی در انحصار اربابها بود و به همین علت تعداد آنها روی هم رفته چندان
قابل توجه به نظر نمی رسد. اولین گروهی که سعی کرد مبل
سازی وساختن وسایل خانه را به یک هنر ظریف تبدیل کنند، نجاران قرون وسطی
بودند و اولین چوبی که به کار بردند، چوب درخت بلوط بود. ترکیب آهن و چوب
هم از خصوصیات قرون وسطی است، دستگیره های بزرگ آهنی، نبشی هایی که برای
استحکام بیشتر به کار برده می شدند و قفلهای مختلف.
در اواخر قرن چهاردهم مبل
سازی دیگر یک هنر به شمار می رود و از این به بعد تغییرات و تحولات چشمگیر
و قابل توجه هستند. کنده کاریها روز به روز بیشتر می شود و ظرافتی که در
طرحهای کنده کاری شده دیده می شود، بیش از پیش ارزش این هنر را بالا می
برد.
وسایلی که در این دوران بیش
از هر وقت دیگر ساخته می شوند، به ترتیب عبارت است از بوفه، صندوقهای
بزرگ، نیمکت، تخت خواب و صندلی ویژه ارباب ها.
دوران
رنسانس: ایتالیا نخستین کشوری است که از قرن پانزدهم با اعجاز زیاد،
یادگاریهای گذشته را باز می یابد و به سوی هنر قدیم رو می گرداند.
از
این زمان تا نیمه اول قرن هجدهم دوران باستان روی هنر و بخصوص هنر
دکوراسیون، معماری ومبلمان تأثیر می گذارد، قصرهای برج و بارودار جای خود
را به خانه های بازتر با فضای روشن تر می دهد. زندگی آرام تر می گردد و
تجمل پرستی آغاز می شود، چوب درخت بلوط جای خود را به چوب گردو می دهد که
روشن تر و نرم تر است و خیلی راحت تر تغییر می پذیرد.
یکی
از هنرهای اختصاصی دوره رنسانس، جاسازی مرمر، فلزات گرانبها، عاج و
استخوان درون چوب است. این هنر جدید به علاوه هنر کنده کاری جلا و شفافیت
خاصی به وسایل ساخته شده می دهد، چون در این دوره به هم آمیختن رنگها مد
روز است.
نیمه اول قرن هفدهم «سبک لویی سیزدهم»
در این سبک هنرمندان ایتالیا بیش از سایر هنرمندان سهم دارند، در این دوره وسایل خانه بیش از گذشته سنگین و ثابت می شدند، مبل ساز و طراحان دکوراسیون توجه زیادی به راحتی وسایل خانگی دارند، به همین دلیل مبل
و صندلی تشک دار با روکش پارچه به وجود می آید و به طرح و نقش روی پارچه
اهمیت بیشتری داده می شود و کنده کاری روی چوب ارزش خود را از دست می دهد،
هنر ویژه سبک لویی سیزدهم هنر خراطی روی پایه ها و دسته های میز و صندلی
است.
سبک لویی چهاردهم: در
میان تمام سبکهایی که به نام پادشاهی خوانده شده است، هیچ یک در حقیقت به
اندازه سبک لویی چهاردهم به سلیقه و خواسته های شخصی پادشاه وابسته نبوده
است، این پادشاه مقتدر و مستبد با داشتن روحیه تجمل پرستی و هنردوستی
مجموعه اعجاب آوری از مبلمان کلاسیک و وسایل خانه را در قصرهای متعدد خود
گردآوری کرده بود که از نظر ظرافت، هماهنگی و طرح بی نظیر است.
یکی
از خصوصیات مهم سبک لویی چهاردهم، فرم کج و عقب رفته پشتی صندلیها و مبلها
است که راحتی بیشتری به آنها می دهد. رنگ کردن چوب مبلها به رنگ طلایی نیز
در این دوره به اوج شکوفایی خود می رسد، بطوری که رنگ آمیزی چوب های کنده
کاری شده نیز هنری ظریف و قابل توجه به شمار می رود.
در دوره لویی چهاردهم مبلمان جدیدی به نام کتابخانه یا قفسه های کتاب هم به وجود می آید که تا این دوره در هیچ یک از سبکها دیده نمی شود.
سبک
رژنس: این سبک به علت خستگی شدید هنرمندان از طرحهای پیچیده و کنده
کاریهای ظریف، همچنین توجه پادشاه و درباریان به سبک های ساده تر و فانتزی
تر به وجود آمد. توسعه این سبک را در نیمه اول قرن هجدهم شاهدیم که اسکلت
بندی ها تقریباً حفظ شده اند، ولی دیگر تجمل پرستی تا حد زیادی از بین رفته
است و ساده گرایی در تمامی زمینه ها دیده می شود.
سبک
لویی پانزدهم: از این دوره به بعد است که هنرمندان و طراحان مختلف اروپایی
دوباره از زیر تسلط هنر دوران باستان شانه خالی می کنند و به ابداع سبکی
به تقریب مستقل اقدام می کنند تا به ریزه کاریها.
در
این دوره مبلهای پشت بسته که پهلوهای آن به قسمت پشتی وصل است، ابداع می
شود و یک بالشتک اضافی نیز به مبلها اضافه می گردد تا به این ترتیب راحتی
آنها از هر جهت تضمین شود و در همین راستا هنر نقاشی روی چوب رونق می گیرد،
برنزکاری نیز از ویژگی های مهم سبک لویی پانزدهم است.
سبک لویی شانزدهم
با شروع پادشاهی لویی شانزدهم بار دیگر سبک های مبلمان
تغییرات محسوسی پیدا می کنند و یکی از زیباترین سبک های دوران گذشته اروپا
و بویژه فرانسه را به وجود می آورد. شاید بیشتر زیبایی و ظرافت این سبک
مدیون «ماری آنتوانت» ملکه فرانسه باشد.
از ویژگی های مهم سبک لویی شانزدهم سبک خراطی مارپیچ پایه های صندلی و مبل و میزها است. از طرف دیگر رنگ آمیزی چوب به رنگهای روشن سفید، مغز پسته ای و طوسی روشن هم از اختراعات این دوره است. برای مبل های مجلل تر رنگ طلایی همچنان پابرجاست.
سعی هنرمندان در این دوره بیشتر این بوده که مبلمان ها و تزئینات را تکمیل کنند، ابداع ویترین
با شیشه های بزرگ مستطیل شکل از کارهای تازه این دوره می توان شمرد، به
این ترتیب محفظه ویژه ای برای نگهداری اشیای گرانبها در سالن های اشرافی به
وجود آمد.
با شروع انقلابهای بزرگ در اروپا، هنر دکوراسیون و مبلمان تا حد زیادی از رونق می افتد، در این دوران سعی و کوشش مبل سازان و هنرمندان بر این است که تا حد امکان به سادگی رو کنند